Ένα από τα παλαιότερα ελληνικά έθιμα που σχετίζονται µε τη γιορτή του Πάσχα, είναι αυτό της κυρά Σαρακοστής. Πρόκειται για ένα ημερολόγιο, το οποίο στα παλαιότερα χρόνια όταν δεν υπήρχαν τα σημερινά ημερολόγια, βοηθούσε να μετρούν τις ημέρες της νηστείας μέχρι το Πάσχα.
Στις περισσότερες περιοχές της Χώρας μας, η κυρά Σαρακοστή ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά που απεικόνιζε μια γυναίκα μια όχι συνηθισμένη γυναίκα.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της είναι τα επτά της πόδια, για κάθε εβδομάδα της Σαρακοστής, τα σταυρωμένα χέρια της, γιατί προσεύχεται και το κλειστό της στόμα γιατί νηστεύει, δεν κουτσομπολεύει και δεν κατακρίνει.
Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι κι έτσι ήξεραν πόσες εβδομάδες νηστείας απέμεναν μέχρι το Άγιο Πάσχα.
Το Μεγάλο Σάββατο έκοβαν και το τελευταίο χάρτινο πόδι, το οποίο δίπλωναν και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο. Τοποθετούσαν έπειτα το σύκο αυτό μαζί µε άλλα και σε όποιον το έβρισκε θεωρούνταν ότι του έφερνε γούρι.
Σε άλλες πάλι περιοχές τοποθετούσαν το τελευταίο πόδι της Κυρά Σαρακοστής στο ψωμί της Αναστάσεως και όποιος το έβρισκε στο κομμάτι του, ήταν ο τυχερός.
Σε άλλα μέρη της Ελλάδας, η κυρά Σαρακοστή ήταν φτιαγμένη από αλατοζύμη, ενώ σε κάποιες άλλες φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη µε πούπουλα.
Στον Πόντο, το έθιμο της κυρά-Σαρακοστής ήταν εντελώς διαφορετικό. Η Κυρά Σαρακοστή ήταν μια πατάτα ή ένα κρεμμύδι που το κρεμούσαν απ’ το ταβάνι και πάνω του είχαν καρφωμένα επτά φτερά κότας, ώστε να αφαιρούν ένα φτερό κάθε εβδομάδα. Το έθιμο ονομαζόταν “Κουκουράς”.
Για το έθιμο της κυρα-Σαρακοστής έχουν γραφτεί οι παρακάτω στίχοι:
(Στιχουργός: Πόλυ Βασιλάκη)
Η κυρά Σαρακοστή
Πόλυ Βασιλάκη, παιδαγωγός – συγγραφέας
